De Tajogaite-vulkaan ligt in de gemeente El Paso op La Palma, onderdeel van de Cumbre Vieja-vulkaanrug. De toponiem “Tajogaite” verwijst naar een gebied dat al sinds de 18e eeuw in lokale archieven voorkomt, en gaat mogelijk terug op de Benahoarische taal. De vulkaankegel bereikt een hoogte van ongeveer 1.120 meter boven zeeniveau, met een cone van circa 200 meter hoogte. De structuur beschikt over zes kraters die in lijn liggen op een NW–ZO fissuur, waarvan de belangrijkste krater 172 meter lang en 106 meter breed is. Tajogaite betekent in het Nederlands ‘gespleten berg’.
De uitbarsting van 2021
Op 19 september 2021 deed zich de meest recente vulkaanuitbarsting voor. Binnen enkele uren werden de eerste huizen door de lavastromen verzwolgen. De uitbarsting van de vulkaan zou uiteindelijk tot 25 december 2021 duren. In totaal werden 3.000 gebouwen beschadigd, wegen onbegaanbaar en de lava bedekte uiteindelijk een gebied van 1.200 hectare. Doordat ook veel lava in zee terecht kwam werd het eiland aan de westkant vergroot.
De eruptie vormde een breuklijn (fissure eruption) in de Cumbre Vieja-rug en vertoonde kenmerken van zowel stromboliaans als andere explosieve eruptietypes. De totale materiële schade werd geraamd op 843 miljoen euro. Ongeveer 7.000 inwoners moesten evacueren. De lava bedekte meer dan 1.000 hectare, vernietigde meer dan 3.000 gebouwen, bereikte de zee, sneed snelwegen af, vormde een nieuwe landtong én creëerde een uitgebreid netwerk van lavabuizen. Eén persoon overleed als gevolg van inademing van giftige gassen.
Gezondheid en wetenschappelijk onderzoek
Een recent gezondheidsonderzoek toont aan dat 92 % van de mensen die betrokken waren bij het reinigen van vulkanische as verhoogde niveaus van zware metalen in hun bloed vertoont. Daarnaast zijn ademhalings-, oogaandoeningen en psychische klachten zoals slapeloosheid, angst en depressie gemeld. Hoewel nog niet bewezen dat dit volledig door de as komt, wordt vervolgonderzoek gepland in 2026. Een andere studie, gepubliceerd in PLOS One, concludeert dat de bananen van La Palma niet significant besmet waren met zware metalen na de uitbarsting. De gevonden waardes bleven ruim onder de veilige dagelijkse tolerantienormen. Wetenschappers troffen lavabuizen aan tot 200 voet onder het oppervlak—mogelijk het langste systeem in Europa. In deze buizen bleek leven te bestaan, met bacteriën zoals Pseudomonadota en Bacteroidota op de wanden.
Herstel & wederopbouw rond de Tajogaite
In 2022 werd een Speciale Commissaris voor de reconstructie aangesteld om de coördinatie tussen staats- en eilandautoriteiten te verzorgen. De EU gaf €5,4 miljoen toe via het Solidariteitsfonds, en later nog eens €9,45 miljoen goedgekeurd door het Europees Parlement. De Spaanse overheid keurde €18,8 miljoen subsidie goed voor landbouw en visserij, plus aanvullende directe hulp. Totaal is inmiddels meer dan €1 miljard geïnvesteerd in de wederopbouw.
In de periode vanaf 2023 werd gestart met de herbouw van infrastructuur ter waarde van tientallen miljoenen euro’s, inclusief belangrijke wegen zoals de LP-2 en LP-211. Ook werd gestart met het realiseren van onderdak in modulaire huizen; ontmoeting met bewoners om permanente woningen te bespreken. Verder werd gestart met het herstel van voorzieningen, zoals sportvelden en scholen. Ook is er een innovatieve weg gebouwd over hete lavastromen (tot 800 °C) met speciale hittewerende materialen en technologieën om geïsoleerde dorpen zoals Tazacorte en Puerto Naos weer goed
bereikbaar te maken.
Tegelijkertijd wordt de nieuwe kustlijn (lava-delta) ontwikkeld voor gebruik en toerisme, en zijn herstellende landbouwactiviteiten zichtbaar, waaronder opnieuw aangeplante bananenplantages.
Wandelroutes naar de Tajogaite
Tajogaite is tegenwoordig bezoekbaar, maar uitsluitend via georganiseerde, gecontroleerde rondleidingen met een officiële gids. Dit is nodig vanwege de geologische gevoeligheid en veiligheidsrisico’s in het gebied. Geleide wandeltochten vertrekken vaak vanuit El Paso en gaan via een afgebakend pad naar de rand van de krater.
Voor de avonturiers zijn er ook zwaardere routes (ca. 7 km, medium moeilijkheid) beschikbaar om nog dichter bij de krater te komen.
Populaire aanbieders vermelden locaties zoals Llano del Jable, waar je door lavavelden en langs kraters kunt wandelen.
Enkele aanbieders van deze wandelingen zijn:
Conclusie
De eruptie van 2021 was ongekend destructief voor La Palma, maar sindsdien is het eiland alweer voor een belangrijk deel hersteld. Terwijl de materiële schade grotendeels wordt aangepakt, richten recente studies zich op langetermijngevolgen voor gezondheid en ecosystemen. Tegelijk bloeit wetenschappelijk onderzoek op — van lava-ecologie tot as-gerelateerde risico’s — en worden innovatieve infrastructuur- en herstelprojecten gerealiseerd om het eiland weer toekomstbestendig te maken.